Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld Mariëtte Hamer is in april 2022 gestart. Een bureau van 15 medewerkers ondersteunt haar in haar werkzaamheden.
De directe aanleiding van haar aanstelling was de uitzending van BOOS over seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld achter de schermen van het tv-programma The Voice of Holland. Deze kwestie toonde, samen met een aantal andere gevallen, dat seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld overal voorkomt en dat we het moeten zien als een maatschappelijk probleem.
Opdracht
De Regeringscommissaris is ingesteld door ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij is onafhankelijk.
Haar opdracht bestaat uit twee delen:
- Gevraagd en ongevraagd adviseren over de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld;
- Een boegbeeld zijn van het maatschappelijk gesprek dat moet leiden tot een cultuurverandering.
Advies
De aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld moet zorgen voor tijdig signaleren, voorkomen en stoppen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast moet er steun aan en hulp voor slachtoffers zijn en moeten daders de consequenties van hun gedrag ondervinden.
De aanpak bestaat uit allerlei systemen, instanties, normen en processen. De Regeringscommissaris adviseert hierover aan de overheid, maar ook aan andere organisaties die betrokken zijn bij de aanpak. Ze wil positieve initiatieven aanjagen en professionaliseren, partijen aan elkaar verbinden en kijken waar wet- of regelgeving nodig is, of beter uitgevoerd moet worden. Hiervoor spreekt ze met slachtoffers/melders, partijen die betrokken zijn in de aanpak en allerlei organisaties die het onderwerp verder willen brengen.
Maatschappelijk gesprek
Om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan is een maatschappelijk gesprek nodig. Dit gesprek moet gaan over herkennen, erkennen en respecteren van grenzen, over het doorbreken van ‘oude’ patronen en over de mechanismen achter seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het doel van de Regeringscommissaris is om samen met de media, met ambassadeurs, en eigenlijk met iedereen een gesprek te beginnen dat niet meer stopt. Dat gesprek moet overal worden gevoerd: aan de keukentafel, op de werkvloer en in de sportkantine.
Regeringscommissaris Mariëtte Hamer: "We zullen het met elkaar moeten hebben over hoe we met elkaar willen omgaan en hoe we elkaars grenzen kunnen respecteren. Ik hoop dat dit gesprek zal leiden tot meer inzicht in de grote impact van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. En dat het ook nieuwe, gedeelde normen zal opleveren over wat wel of niet kan."
Nationaal actieprogramma
Gelijktijdig met het aanstellen van de Regeringscommissaris zijn vier ministeries gestart met een nationaal actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Dit zijn het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het programma kent de volgende actielijnen:
- Gedeelde maatschappelijke waarden en normen;
- Wet- en regelgeving weerspiegelen (veranderende) maatschappelijke normen;
- Organisaties hebben processen voor herkennen, voorkomen en aanpakken op orde;
- Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld herkennen;
- Goede en makkelijk vindbare hulpverlening.
Regeringscommissaris Mariëtte Hamer adviseert met haar medewerkers over de totstandkoming en uitvoering van het nationaal actieprogramma.
Meer informatie over het nationaal actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld van het kabinet
Activiteiten van de Regeringscommissaris
De Regeringscommissaris onderneemt samen met haar team verschillende activiteiten. Een aantal voorbeelden:
- Mariëtte Hamer heeft op verzoek van verschillende bewindspersonen geadviseerd over onder meer grensoverschrijdend gedrag in vrouwengevangenissen, het hoger onderwijs en de wetenschap, Ook informeerde ze de Tweede Kamer over haar indrukken en de voortgang en gaf zij een aantal technische briefings.
- Het team van de Regeringscommissaris organiseert bijeenkomsten over specifieke onderdelen van de aanpak of met specifieke groepen die worden geraakt door seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
- Hamer was onafhankelijk adviseur voor de Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen die in 2024 onderzoek deed en adviseerde over sociale veiligheid bij de publieke omroep en schreef naar aanleiding daarvan verschillende reflectiebrieven over de voortgang van de aanpak van de NPO.
- In samenwerking met studentenorganisaties maakte de Regeringscommissaris het studentenpact met acties voor studentenorganisaties om samen een aanpak te ontwikkelen en t leren van elkaar.
- Hamer is nauw betrokken bij de campagne Met elkaar trekken we de grens, waar tot nu toe drie deelcampagnes over zijn verschenen.
- Om de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer een impuls te geven ontwikkelde de Regeringscommissaris in samenwerking met verschillende bedrijven de Handreiking voor cultuurverandering op de werkvloer. Het team van de Regeringscommissaris werkt samen met sectoren om dit in de praktijk vorm te geven.
Deze en andere activiteiten zijn continu in ontwikkeling. Hierbij laat het team zich inspireren door vele gesprekspartners. De aanstelling van de Regeringscommissaris loopt tot eind 2026.