Mariëtte Hamer ontvangt eredoctoraat Tilburg University
Niet meer wegkijken, maar elkaar aanspreken, daar riep Mariëtte Hamer toe op nadat zij een eredoctoraat ontving van Tilburg University. Volgens Hamer geldt dit zowel bij problemen in de samenleving als bij de gevolgen van beleid. Ook in situaties van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag zouden mensen elkaar moeten aanspreken. Daarvoor is volgens Hamer een cultuur nodig die meer gebaseerd is op vertrouwen en respect. Hamer vindt bovendien dat beleid te veel over de hoofden van mensen heen wordt gemaakt. De overheid zou de uitwerking ervan beter moeten toetsen bij de mensen die het betreft en hen betrekken bij de oplossingen.
Hamer heeft in haar werk gezien wat het voor mensen betekent als zij in hun jeugd niet de kans hebben gekregen een opleiding te volgen of de Nederlandse taal goed te leren. Zij zag voorbeelden van kinderen die ten onder gingen omdat zij niet in het systeem pasten. Hamer onderstreept het belang van onderwijs en ontwikkeling: “Daarvoor is het nodig dat mensen gezien worden, zodat zij hun talenten kunnen ontwikkelen. Als we daarnaast zorgen voor een goede leer-infrastructuur voor volwassenen, kunnen we zoveel meer doen voor mensen zelf en voor de arbeidsmarkt.”
Een belangrijke drijfveer in haar leven en werk, vertelt Hamer, is emancipatie en het doorbreken van de vastgeroeste patronen. Hamer ageert tegen de cultuur die vrouwen lange tijd heeft belemmerd om te werken en mannen om ook zorgtaken uit te voeren: “We lijken nog steeds opgesloten in het anderhalfverdienmodel.” Hamer ziet een nieuwe generatie die het anders wil doen, al wijst ze ook op de keerzijde: “We weten uit onderzoek dat jonge meiden veel druk van zichzelf en van anderen ervaren wat leidt tot een slechtere mentale gezondheid.”
De coronacrisis heeft onevenwichtigheden in de samenleving blootgelegd, stelt Hamer. “Deze gezondheidscrisis werd ook een economische crisis en ook het mentale en sociale welzijn van (groepen) burgers werd aangetast. De sociaaleconomische positie van mensen beïnvloedde in welke mate zij hier last van hadden.” Hamer ziet dat Nederland nog niet is opgeveerd na de coronacrisis. Ze maakt zich zorgen over de mentale staat van ons land. Hamer: “Veel mensen zijn moe, ondernemers zien het minder zitten en het aantal burn-outs onder jongeren is hoog. Nieuw perspectief is nodig om te voorkomen dat de samenleving verweest en versombert.”
Een andere drijfveer die Hamer benoemt is verbinden en bruggen slaan. Het succes hiervan heeft ze ervaren als SER-voorzitter, waar ze mensen met verschillende achtergronden en perspectieven uitnodigde om mee te denken over de adviezen. Dat doet ze nu opnieuw als Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
Hamer ziet dat de overheid te vaak uitgaat van wantrouwen, met als bekendste voorbeeld het toeslagenschandaal. Hamer: “De landelijke overheid probeert nu te vaak een deel van de problemen te compenseren, af te kopen of de verantwoordelijkheid ervoor neer te leggen bij lagere overheden of bij uitvoeringsinstanties.” Ze pleit ervoor om elkaar meer aan te spreken en om met een open blik te kijken naar de effecten van beleid en wetgeving in de praktijk. Hamer: “Daarvoor is een omgangscultuur nodig waarin we uitgaan van vertrouwen en respect, durven te benoemen wat niet goed gaat, erkennen dat fouten nu eenmaal gemaakt worden en dat je ze dus ook kunt herstellen.” Niet alleen de overheid, maar ook de samenleving heeft hierin een verantwoordelijkheid. Mensen moeten elkaar durven aanspreken. Dat is volgens Hamer zeker nodig om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan. “We weten dat 1 op de 2 vrouwen en 1 op de 5 mannen fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaakt. Dat betekent dat we allemaal omstanders zijn. Daarvan wegkijken is niet langer een optie.”
Hamer ontving het eredoctoraat tijdens de 95e dies van de universiteit uit handen van erepromotor prof. Dr. Ton Wilthagen. Hamer is Tilburg University zeer erkentelijk voor de toekenning van het eredoctoraat.